Tìm hiểu lối đi mới của ô tô Việt trước thời điểm năm 2018
Ông Trần Thanh Hải – Phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) đánh giá trong bối cảnh hiệ nay, việc mỗi doanh nghiệp chỉ tập trung một vài
Các chuyên gia thị trường cho biết trước sức ép thị trường ngày càng lớn của ô tô nhập khẩu ASEAN, ngành công nghiệp ô tô Việt Nam bắt buộc phải tìm hướng đi sao cho phù hợp.
Câu chuyện về sức ép của ô tô nhập khẩu, đặc biệt là xe có xuất xứ từ ASEAN đã bắt đầu trở nên nóng bỏng cách đây chừng 5 năm. Đến nay, ô tô nhập khẩu không còn là một mối nguy tiềm ẩn nữa bởi nó đã hiện hữu ngay trước mắt.
ây chuyền lắp ráp xe Mazda3 tại khu kinh tế mở Chu Lai, Quảng Nam.
Sức ép thị trường của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam ngày càng lớn
Theo Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA) thuế suất thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc từ các nước nội khối về Việt Nam đã giảm xuống còn 30% kể từ năm 2017. Trước đó, mức thuế suấp áp dụng năm 2016 là 40%. Theo các chuyên gia thị trường, thực chất, tỷ lệ giảm thuế này chưa quá lớn đủ để khiến thị trường ô tô nhập khẩu trở nên sôi động, đồng thời đóng băng ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước. Vấn đề nằm ở chỗ, sau bước giảm 10% từ năm 2016 sang năm 2017, thị trường cũng chỉ còn chưa đầy một năm nữa để chính thức đón nhận cuộc đổ bộ ào ạt của ô tô xuất xứ ASEAN theo mức thuế suất %.
Thế khó…
Có thể hình dung, ATIGA giống như một con đập thủy điện đối với ngành ô tô. Khi lộ trình cắt giảm thuế có hiệu lực thì những mức thuế suất giảm theo lộ trình tương tự việc mở dần các cửa xả. Và đến năm 2018, thuế suất giảm về 0, tức thời gian chỉ còn được tính theo tháng. Tới lúc đó chẳng khác nào mọi cửa xả của con đập đều được mở. Khi tất cả cửa xả mở ra, thị trường ô tô trong nước được ví như vùng hạ nguồn phía dưới con đập, nếu không ứng phó tốt hoàn toàn có khả năngxảy ra lũ lớn.
Thuế nhập khẩu ô tô theo ATIGA ở mức 40% năm 2016 là không thấp hơn quá nhiều so với những mức thuế suất đối với ô tô nhập khẩu từ các khu vực khác, kim ngạch nhập khẩu ô tô từ hai quốc gia nội khối là Thái Lan và Indonesia đã tăng vọt. Con số đó áp đảo 10 nước và vùng lãnh thổ còn lại mà Việt Nam có nhập khẩu xe nguyên chiếc, xét cả về lượng lẫn giá trị.
Rõ ràng, sức ép là rất lớn đối với ngành công nghiệp ô tô Việt Nam. Do đó, nhiều doanh nghiệp ôtô đã nhắc đến tình thế phá sản cách đây vài năm. Bên cạnh đó, nhiều hãng ô tô nước ngoài có nhà máy tại Việt Nam đã đề cập đến chuyện dừng hoạt động sản xuất, lắp ráp.
Có thời điểm, động thái đó của các doanh nghiệp bị xem như sự vùng vằng, giận dỗi trước những thay đổi chậm chạp về chính sách hỗ trợ sản xuất trong nước.
Thực tế, Việt Nam đã xác định công nghiệp ô tô là một ngành mũi nhọn hơn 20 năm trước. 20 năm sau, mục tiêu đó vẫn được duy trì. Đến giữa năm 2014, Chính phủ công bố chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam tới năm 2025, tầm nhìn tới năm 2035 và quy hoạch phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam tới năm 2020, tầm nhìn tới năm 2030. Có thể nói, bản chiến lược và quy hoạch thứ hai tương tự một nỗ lực và một cam kết nữa của Chính phủ về mục tiêu phát triển công nghiệp ô tô.
Thực tế, cho tới nay, những chính sách cụ thể nhằm hỗ trợ phát triển công nghiệp ô tô vẫn chưa thực sự rõ ràng và hỗ trợ doanh nghiệp.
Về phần doanh nghiệp, mặc dù sức ép ngày càng lớn song những phản ứng đã khác, không còn mập mờ như trước mà thay vào đó là quyết tâm duy trì sự hiện diện tại thị trường Việt Nam như những “cam kết” mà mỗi doanh nghiệp luôn tuyên bố. Nói như câu thành ngữ dân gian Việt Nam là “khéo ăn thì no, khéo co thì ấm” thì để tiếp tục duy trì sản xuất (ở một quy mô nào đó), mỗi hãng xe đều cần tìm cách xoay sở để thích ứng, chống tình trạng ô tô ASEAN tràn về.
…ló giải pháp hay
Mới đây, trong một cuộc tọa đàm với Bộ Công Thương và đại diện các bộ, ngành liên quan, đại diện thương hiệu ô tô nước ngoài có thị phần lớn nhất Việt Nam là Toyota cho biết hãng đã và đang quy hoạch lại chiến lược sản xuất, kinh doanh tại thị trường Việt Nam.
Toyota Việt Nam sẽ thu hẹp dần danh mục xe lắp ráp trong nước.
Toyota Việt Nam sẽ thu hẹp dần danh mục xe lắp ráp trong nước
Để thích ứng với tình thế mới, bắt buộc Toyota Việt Nam phải mở rộng danh mục sản phẩm nhập khẩu. Đồng thời, Toyota Việt Nam sẽ thu hẹp dần danh mục xe lắp ráp trong nước. Việc thu hẹp số lượng sản phẩm lắp ráp sẽ tập trung vào những mẫu xe trọng điểm thay vì dàn trải như trước đây, giúp sản lượng của các mẫu xe này tăng lên.
Đây cũng chính là lý do mà một mẫu xe vốn có doanh số cao tại Việt Nam song vẫn được liên doanh này chuyển sang nhập khẩu từ Indonesia thay vì sản xuất trong nước.
Tương tự Toyota, những hãng xe lớn khác như Honda hay Ford cũng cho biết sẽ tính toán nhằm thu hẹp danh mục xe lắp ráp trong nước xuống còn khoảng 2-3 mẫu xe để tập trung cho việc tăng sản lượng.
Đại diện các hãng xe cho rằng đối với ngành ô tô Việt Nam, dung lượng thị trường chính là một “điểm nghẽn” quan trọng làm con đường phát triển trở nên trắc trở. Chính vì vậy, việc chỉ tập trung cho vài mẫu xe giống như một chiếc chìa khóa mở điểm nghẽn đó.
Trường Hải là hãng xe trong nước có thị phần lớn nhất trên thực tế cũng đã bắt đầu “khéo co” từ lâu. Điều này được thể hiện bằng việc hãng xe này chấp nhận giảm tỷ lệ lợi nhuận xuống mức thấp nhất qua việc hạ giá bán để đổi lấy sản lượng.
Ông Trần Bá Dương – Chủ tịch Thaco Group chia sẻ mục tiêu giảm giá đối với các mẫu xe mang thương hiệu Kia và Mazda là để nhanh chóng tăng đủ sản lượng.
Ông Dương cho biết, với Mazda, Thaco chấp nhận chia sẻ lợi nhuận với người tiêu dùng nhằm cố gắng đạt mức sản lượng bán hàng tối thiểu 50.000 chiếc/năm. Mức sản lượng này đủ để tập đoàn Mazda chuyển giao nhà máy, công nghệ cho Thaco. Khi nhận chuyển giao và sản lượng tối thiểu đạt 50.000 chiếc, ô tô Mazda sản xuất tại Việt Nam cũng sẽ đáp ứng được tỷ lệ nội địa hóa từ 40%. Lưu ý, tỷ lệ nội địa hóa trong khối từ 40% chính là một điều kiện để được hưởng mức thuế suất 0% khi xuất khẩu ra những nước trong khối ASEAN.
Ông Trần Thanh Hải – Phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) đánh giá trong bối cảnh hiệ nay, việc mỗi doanh nghiệp chỉ tập trung một vài mẫu xe chủ lực là hướng đi đúng. Ông Hải nêu quan điểm: “Nói cách khác là làm sao người tiêu dùng trong nước muốn mua xe đó thì chỉ mua được từ Việt Nam. Có như vậy mới mong tăng dung lượng thị phần”.
Cách làm của Thaco đang thực hiện và nhiều doanh nghiệp khác đang hướng đến được xem như một mũi tên trúng hai đích. Thứ nhất là để thích ứng với cuộc đổ bộ ào ạt của ô tô nhập khẩu từ Thái Lan và Indonesia; thứ hai (có lẽ còn quan trọng hơn) là các mẫu xe chủ lực đạt các tiêu chí đủ để hưởng mức thuế suất 0% khi xuất khẩu ra khu vực.
Nhiều ý kiến cho rằng ngã rẽ bất khả kháng này vừa như một giải pháp “khéo co” qua tình thế khó khăn vừa giúp ngành ô tô trong nước phát triển, cùng với Thái Lan và Indonesia trở thành các trung tâm sản xuất ô tô của khu vực.
Cùng Danh Mục:
Liên Quan Khác
Leave a Reply